Kun je een maatschappelijk standpunt innemen dat niet als een politiek standpunt is te beschouwen? Ik kom hierop omdat ik op de televisie een vrouwelijke voetbalprofessor hoorde die de KNVB aanviel omdat die zich had teruggetrokken uit de LHTB kwestie. Een voetballer had geweigerd de regenboogband te dragen. Die moet uitdragen dat discriminatie vanwege sexuele geaardheid moreel verwerpelijk is en de keuze vrij moet zijn. De presentator Jeroen Wollaars had opgemerkt dat van een voetballer toch niet geëist kan worden een politiek standpunt in te nemen. De voetballer zelf had als reden opgegeven dat hij niet als uithangbord wilde fungeren. Mevrouw de voetbalprofessor reageerde furieus: ’Dat is geen politiek maar een maatschappelijk standpunt’.
Met al mijn hersengymnastiek heb ik geen voorbeeld kunnen bedenken van een maatschappelijk standpunt dat geen politiek standpunt is. Mevrouw de voetbalprofessor bedoelt wellicht dat de LHTB kwestie geen onderwerp van de politiek mag zijn.
Dat oordeel zal steunen op klassieke grondrechten zoals opgenomen in de Grondwet, de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens van de Verenigde Naties en het Europees Verdrag voor de rechten van de Mens van de Raad van Europa. Ik laat de geschiedenis die tot deze beginselen hebben geleid maar even buiten beschouwing.
Waar het echter om gaat is dat het een hele strijd is geweest om deze beginselen in min of meer bindende regels vast te kunnen leggen. En die strijd is nog lang niet gestreden. Vele bij de Verenigde Naties aangesloten landen voldoen niet aan deze beginselen.
Men komt dit vaker tegen. Regelmatig worden er standpunten ingenomen die voor de stellingnemer zo vanzelfsprekend zijn dat deze niet kan begrijpen dat ze ter discussie staan en sterker nog dat het zondig is daaraan te twijfelen. Men ontneemt daarmee aan de tegenstander het recht daar aan te twijfelen. Het is vaak een kleine minderheid die zoiets met veel lawaai verkondigt. Zo worden de mensen de mond gesnoerd omdat ze niet debatfähig zijn. Je kunt dit ook de terreur van de geletterde mens noemen. Als toch geprobeerd wordt daar iets aan te doen ontstaat een grimmige sfeer. Beelden waarin een blanke een neger dood slaat mogen, moeten in ieder geval uitgezonden worden. Beelden waarin het omgekeerde gebeurt mag niet.
Het is gevaarlijk uit te sluiten dat iets niet ter discussie mag staan. Een grote gemeenschappelijke consensus kan alleen maar groeien juist omdat kritiek niet wordt uitgesloten. Ik moge verwijzen naar Socrates, de grote denker die alles tegen het licht hield, daar wel met zijn leven voor moest boeten.
Er bestaat geen universele thermometer voor wat goed of verkeerd is.
