Blog Image

Celeste Lupus

Over dit weblog

Celeste Lupus schrijft over: literatuur, politiek, filosofie, recht, economie en wetenschap.

EEN BLINDE VLEK

Politiek Posted on Sat, November 23, 2019 13:46:06

In zijn artikel in de Volkskrant van donderdag 14 november 2019 neemt Martien Schreurs het op voor het Haga Lyceum en stelt dat de strijd tegen deze school lijkt op een hetze tegen het islamitisch onderwijs. Volgens de inspectie is het wiskunde en taalonderwijs in orde. Het belangrijkste bezwaar tegen deze school is dat de school het burgerschapsonderwijs niet op orde zou hebben. Maar volgens Schreurs is er in Nederland geen enkele school die over het burgerschapsonderwijs een coherent verhaal kan vertellen.

Daarom kan er alleen maar sprake zijn van een hetze tegen het islamitisch onderwijs. Schreurs sluit zijn artikel af met de verzuchting ‘Wij Nederlanders moeten ons schamen. Voordat wij het burgerschapsonderwijs optuigen om onze normen en waarden over te dragen aan de nieuwkomers in onze samenleving, moeten wij eerst voor onze eigen moslims kunnen verantwoorden waarom wij hier met twee maten blijven meten.’

De blinde vlek van Schreurs is het waarom van de vrijheid van godsdienst in onze grondwet. Art. 23 geeft de overheid de opdracht naast openbare scholen ook de bijzondere scholen te financieren. Dat is een uitvloeisel van het hoofdbeginsel vervat in art. 6 van de grondwet bepalende dat een ieder recht heeft op zijn godsdienstige en andere culturele levensovertuiging. Dat artikel is ontstaan om religieuze vervolging tegen te gaan. In zijn ware gedaante behoort religie een persoonlijke levensovertuiging te zijn over de oorsprong en waarden van het leven. Maarten Luther kwam dat de slotsom dat het wezen van de godsdienst is de leer over goed en kwaad, de ethiek.

In de praktijk ligt dat heel anders. Religie is een middel bij uitstek om volgelingen te werven aan wie het aan een eigen oordeel ontbreekt. Het biedt een mogelijkheid aan anderen gezag op te leggen uit naam van iemand die nog nooit gezien is.

In Frankrijk, waar ik woon, sprak ik eens met een vakkundige metselaar van Marokkaanse origine hierover. De man was zijn zelfverzekerdheid onmiddellijk kwijt, verzonk in een soort trance en prevelde voor zich heen ‘Hij houdt meer van jou dan je vader, moeder, broer of zuster.’

Hier ligt de kern van het probleem, het misbruik van de vrijheid van godsdienst. Waarom wordt de Satanskerk het recht op godsdienstvrijheid met alle voordelen die het biedt onthouden en de islamitische moskee niet? Waarom laten bestuurders zich als verlamde geesten zien die geen oordeel meer hebben zodra het recht op godsdienstvrijheid op tafel wordt gelegd? Waarom mogen wij niet vaststellen dat van een religie gevaar kan uitgaan, niet alleen door radicalisering, maar ook en misschien vooral door de veel sluwere, veel bedektere vorm van het te doen voorstellen als een vredelievende beweging die de ware boodschap verbergt, namelijk door het geloof in de onzichtbare te misbruiken voor het verwerven van wereldse heerschappij, het opleggen van geboden en verboden strijdig met onze grondwet?

Martien Schreurs kan puur wiskundig gelijk hebben dat een onmachtige overheid met twee maten meet door art. 23 van de grondwet te negeren, de geldkraan dicht te draaien. Het is echter zijn blinde vlek dat de religie misbruikt kan worden door technisch goed onderwijs aan te bieden waarmee onwelgevallige  indoctrinatie gemaskeerd wordt. De overheid heeft daar signalen over. De weigering van de school om het burgerschapsonderwijs op orde te hebben is veelzeggend. Wat er speelt is het gevaar van misbruik, de daarmee verbonden risico’s.

Waarom heeft Nederland islamitisch onderwijs nodig zoals een verdwaalde wethouder in Amsterdam en kennelijk ook Martien Schreurs meent? Dan zal er rust over ons komen hoor ik hen al denken. Maar die rust is bedrieglijk, want daar is dat onderwijs niet op uit.



GRENZEN AAN DE GROEI

Economie Posted on Sat, November 23, 2019 13:40:46

Het economische beleid in Nederland en ook elders is te vergelijken met het Russische dopingschandaal. De club van Rome waarschuwde al eind jaren zestig in de vorige eeuw voor de vervuiling en wees op de grenzen van de groei. Het werd in de doofpot gestopt en regeringen bleven doorgaan met het in onze geïndustrialiseerde samenleving achterhaalde economische model. De economie hanteert de schaarste als hoeksteen voor zijn uitgangspunten. Dat bepaalt de waarde van iets. Diamant is schaars, dus veel waard. Overvloedig water en lucht niet. Tegenwoordig weet men dat het daarmee niet goed gaat. De industriële productie vervuilt. Men dacht de waarschuwingen van de club van Rome te mogen veronachtzamen door te blijven geloven in nieuwe techniek die een schonere industrie mogelijk zou maken. Dat sprookje werd met graagte omarmd om geen pijnlijke ombuigingen te hoeven maken.

Hier en daar werd er gemord. De Britse hoogleraar Tim Jackson in de door Tony Blair opgezette leerstoel ‘duurzame groei’ aan de universiteit van Surrey pleitte voor een herziening van de doeleinden van de economie. Hij gelooft niet dat groei in het westen nog mogelijk is. De technologie kan het niet oplossen. Meer productie en tegelijkertijd arbeidstijdverkorting doen ons de das om. Productie vervuilt en arbeidstijdverkorting leidt tot kwaliteitsverlies door minder handvaardigheid en sociale onrust onder jongeren.

Het geloof in groei was oorspronkelijk gebaseerd op de inzichten van de Engelse econoom John Maynard Keynes als antwoord op de grote economische crisis in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw. Diens denkmodel was gebaseerd op de  onderbezetting van de toen bestaande productiecapaciteit dat door het loslaten van de gouden standaard aangezwengeld kon worden.

Maar die Keynesiaanse economie is een verkeerd leven gaan leiden. Het sleutelwoord daarin was de multiplier, een zichzelf versterkende groei als er geld in de economie gepompt wordt. Sindsdien zijn politici en sociale partners dat gaan zien als wondermiddel om steeds meer ogenschijnlijke, geldelijke welvaart te scheppen. Groei wordt nu gebruikt als dekking voor financieringstekorten. Dat is een volstrekt verkeerde wissel op de toekomst die de generaties na ons duur zullen komen te staan. Het geld wordt nu niet meer vrijgemaakt om onderbezetting op te heffen, maar om politieke speeltjes te bedrijven zoals dat in bananenrepublieken een normale zaak is. Een Zweeds meisje met leeftijdsgenootjes in binnen- en buitenland protesteren, voor hun ogen wordt hun erfenis verkwanseld.

Ik denk dat Keynes zich in zijn graf zou omdraaien als hij kon zien hoe zijn model misbruikt is. Het heeft geleid en zal leiden tot ongekende vervuiling en verdergaande milieurampen, die de veiligheid, lichamelijke en geestelijke gezondheid van de mens aantasten, met technologie slechts gericht op winstmaximalisering. Vroeger werkte men 48 uur per week, tegenwoordig hooguit 35 uur. Levert zoveel vrije tijd werkelijk meer welvaart op? De vermaakindustrie vaart er wel bij. Een ieder beleeft het bestaan op eigen wijze, maar de ervaring leert dat als een feest te lang duurt het niet gezellig meer is.

En nu was er met de opstanden van boeren en bouwvakkers over de noodzakelijke ombuigingen gisteren op de teevee in het programma Nieuwsuur eindelijk eens een professor die weerwoord gaf, die kwam uitleggen dat er een grens bereikt is die niet overschreden kan worden, maar die boeren en bouwvakkers weigeren te zien, van de politiek blijven eisen dat we ons hoofd in het zand blijven steken.

Boeren en bouwvakkers kunnen met hun betogingen veel kapot maken, het is een schijntje van wat ze werkelijke kapot maken als ze aan het werk zijn. Laten we beginnen met autoloze zondagen. Het is even wennen, het zal pijn doen. Maar ik weet uit verhalen van hen die in Indië het Jappenkamp in moesten, hun huizen uit, het duurt een week, dan ben je eraan gewend dat het anders is.  

Het kernwoord van de hedendaagse economie behoort niet ‘groei’ te zijn, maar ‘beheersing’.